Abenduak 12: Frank Sinatra

frank sinatraFrank Sinatra, abeslari eta aktore estatubatuarra, Hobokenen (New Jersey) jaio zan 1915eko abenduaren 12an, eta Los Angelesen hil zan 1998ko maiatzaren 14ean.

“La Voz” ezizenez ezagutua, XX. mendeko herri-musikan pertsona famatuenetarikoa dogu, bere diska eta zuzeneko ekitaldiekaz ondare zabala utziz.

Nahiz eta bere bizi osoan arrakasta itzela lortu, 40. eta 50. urteak izan ziran ospetsuenak abeslari moduan, batez ere 50. hamarkada.

Jimmy Van Heusen, Cole Porter, Sammy Cahn edota George Gershwin-en kantak abesten ebazan, jazza eta herri-musikaren eragina azalduz.

Baritono ahotsekoa, abestien bitartez sentimenduak adierazten paregabea zan.

Sinatrak 1.300 abesti baino gehiago grabatu ebazan eta hamar Grammy irabazi ebazan, beste sari askoren artean.


Abenduak 11: Hector Berlioz

berliozHector Berlioz, erromantizismo sasoiko konpositore frantziarra, La Côte-Saint-André-n jaio zan 1803ko abenduaren 11ean, eta Parisen hil zan 1869ko martiaren 8an.

Bere lanik ezagunena Sinfonia fantastica da, 1830. urtean estreinatua, eta bere musikaren eragina apartekoa da.

Pariseko kontserbatorioan konposizioa eta opera ikasi ebazan. Berezko erromantikoa zan, eta sentimendu honetako artistekaz erlazionatu zan: Alejandro Dumas,Victor Hugo, Honoré de Balzac,…

Literaturak izugarrizko eragina euki eban Berliozengan, bere lanetan nabaritzen dan bezala.

Bere bizitzan, orkestra zuzendari moduan arrakasta gehiago lortu eban, konpositore bezala baino.

Berlioz Montmartre-ko hilerrian dago hilobiratuta, bere emazte biekaz.


Abenduak 10: Giulio Caccini

cacciniGiulio Caccini, konpositore, abeslari eta instrumentista italiarra, Tivolin jaio zan 1550.ean inguru, eta Florenzian hil zan 1618ko abenduaren 10ean.

Klabea, lauta, harpa, biola eta zitara jotzen ebazan. Florenzian igaro ebazan hainbat urte, Medici familiaren zerbitzuan.

Giulio Romano bezala ere ezagutzen zan.

Erroman ikasi eban eta abeslari moduan entzute handia lortu eban. 1560. urtean, Cosme I Medici Cacciniren gaitasunekaz harritu zan eta Florenziara eroan eban, ikasketak jarraitzera. 1579an Medici gortean abesten eban. Tenorea zan eta biolaren laguntzaz abesten eban. Camerata florentina taldeko kidea izan zan.

Abesteko era barri bat asmatu eban, “recitativo” izenekoa, monodikoa, espresibitatea eta sinpletasuna nabarmentzen ebana.

Hemen dozue Caccinik konposatutako “Ave Maria”, Sumi Jo soprano ospetsuak abestuta.


Abenduak 9: Joaquín Turina

joaquin turina

Joaquin Turina, konpositore espainiarra, Sevillan jaio zan 1882ko abenduaren 9an, eta Madrilen hil zan 1949ko urtarrilaren 14ean.

Txikitarik hasi zan musika ikasten eta lehen piano ekitaldia 1897an eskeini eban. 1905. urtean Parisera joan zan, piano ikasketak sakontzera.

Munduko lehen gerra hasi zanean Madrilera joan zan bizitzera, musiko gisa hainbat arrakasta lortuz.

Turina pianojole profesionala, konpositorea, orkestra zuzendaria, konposizio irakaslea, kritiko musikala, pedagogoa, hizlaria, idazlea,…izan zan.

Hainbat obra konposatu ebazan, genero ezbardinak landuz: zarzuela, okestrarako musika, pianorako, kitarrarako, abesteko,…


Abenduak 8: Jim Morrison

jim morrison

Jim Morrison, idazle, poeta eta abeslari estatubatuarra, Melbournen jaio zan 1943ko abenduaren 8an, eta Parisen hil zan 1971ko uztailaren 3an, hogeita zortzi urtegaz.

The Doors taldeko abeslaria izan zan.

Txikitatik hasi zan poesia idazten eta, horietako lan batzuk, abesti izan ziran etorkizunean. 19 urte ebazalarik, Floridako unibertsitatean ikasi eban eta gero zine ikasketak egin ebazan Los Angeleseko UCLA-n.

Koefiziente intelektual handikoa (149) eta irakurle amorratua, Nietzsche, Huxley, Kerouac, Baudelaire edo Rimbaud-en obratan murgildu zan.

Bere etxeko baineran hilda aurkitu eben eta ez zan autopsiarik egin.